Pytania i Odpowiedzi

Jak ustanowić rozdzielność majątkową między małżonkami?

Ustanowić rozdzielność majątkową można przed sądem lub notariuszem. Rozdzielność majątkowa zawierana przed notariuszem należy do tzw. umownych ustrojów małżeńskich majątkowych. Do jej ustanowienia koniecznym jest jednoczesne stawienie się małżonków u notariusza i zawarcie w formie aktu notarialnego umowy, mocą której małżonkowie stają się współwłaścicielami w częściach równych składników majątkowych dotychczas objętych wspólnością ustawową. Małżonkowie posiadają dwa odrębne majątki, którymi mogą samodzielnie zarządzać i rozporządzać jego składnikami. Małżonkowie objęci rozdzielnością majątkową mogą wspólnie nabyć określony przedmiot majątkowy, ale na współwłasność w częściach ułamkowych. Umowę majątkową wyłączającą wspólność mogą zawrzeć również nupturienci (osoby zamierzające zawrzeć związek małżeński), w wyniku czego w ich małżeństwie nie powstanie ustrój wspólności ustawowej, a z momentem wstąpienia w związek małżeński, tj. od chwili gdy umowa staje się skuteczna, małżonków obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana.  W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Gdzie przechowywać sporządzony testament?

Osoby sporządzające testamenty własnoręczne, bez udziału notariusza, przechowują je w sobie tylko znanym miejscu. Skutecznie schowany testament może nigdy nie zostać odnaleziony, przez co spadkobiercy nie będą wiedzieli o rzeczywistej treści ostatniej woli spadkodawcy. Inaczej jest w sytuacji, gdy testament sporządzony jest w obecności notariusza. W tym wypadku przechowywany jest przez dziesięć lat (jak każdy inny akt notarialny) w Kancelarii Notarialnej, a następnie przekazywany do archiwum właściwego sądu rejonowego. W dalszym jednak ciągu, jeśli spadkobiercy nie wiedzą, gdzie testament został sporządzony, może być kłopot z jego odnalezieniem.

Uchwałą Krajowej Rady Notarialnej uruchomiony został Notarialny Rejestr Testamentów (NORT), który funkcjonuje od 5 października 2005 roku. Każdorazowo, przy spisywaniu dokumentu, notariusz w chwili obecne pyta spadkodawcę, czy chce, by informacja o tym, że spisał swoją ostatnią wolę, trafiła do rejestru. Jeśli spadkodawca życzy sobie wpisu do rejestru, testament zostaje tam wpisany. Do rejestru nie trafia treść tego dokumentu, a tylko informacja, że dana osoba przed określonym notariuszem sporządziła testament. Wpisanie testamentu do NORT jest bezpłatne. Opłata pobierana jest natomiast od osób poszukujących takiego dokumentu.

Do rejestru można też wpisać testamenty sporządzone własnoręcznie. Oryginał takiego testamentu trzeba jednak zostawić w notarialnym depozycie. O wpis do rejestru może poprosić każdy, kto sporządza testament. Nie ma znaczenia miejsce jego zamieszkania ani posiadane obywatelstwo.

Wpisanie testamentu do rejestru jest dobrowolne. System drukuje potwierdzenie wpisania testamentu do rejestru. Poszukiwanie w nim śladów ostatniej woli spadkobiercy jest możliwe dopiero po jego śmierci, po okazaniu aktu zgonu. Rejestr prowadzony jest w formie elektronicznej, ale dostęp do niego wymaga pośrednictwa notariusza. Osoba, która zarejestrowała testament, może w każdej chwili zażądać usunięcia wpisu z rejestru. Oczywiście nadal można sporządzać testamenty i ich nie rejestrować. Niezarejestrowany testament jest tak samo ważny jak ten wpisany do NORT.