Opłaty i taksa notarialna

Jednym z podstawowych pytań petentów kancelarii notarialnych jest zapytanie o całkowity koszt dokonania konkretnej czynności notarialnej. Opłaty pobierane przez notariuszy dzielą się na trzy kategorie:
  • podatki,
  • opłata sądowa,
  • wynagrodzenie zwane taksą notarialną.
Notariusz w sporządzanym dokumencie wymienia wysokość pobranych podatków i  opłat sądowych, a także wysokość pobranego wynagrodzenia, powiększonego o należny podatek VAT,   powołując przy tym podstawę prawną ich pobrania.
Wynagrodzenie notariusza

Notariusz z tytułu dokonywanej czynności notarialnej pobiera wynagrodzenie, którego  wysokość jest ustalana w oparciu o Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Powołane rozporządzenie określa maksymalne stawki taksy notarialnej za czynności notarialne oraz maksymalne kwoty, o które może być zwiększone wynagrodzenie za dokonanie czynności notarialnych poza kancelarią notarialną. Co do zasady taksa notarialna jest uzależniona od wartości przedmiotu czynności notarialnej. Jednakże w przypadku szeregu czynności, szczegółowo wymienionych w paragrafach od 8 do 16 powołanego rozporządzenia, wysokość taksy została określona kwotowo.

Oryginał aktu notarialnego, czyli dokument podpisany przez strony i notariusza, przechowywany jest w kancelarii notarialnej. Stronom tego aktu wydawane są jego „wypisy”, czyli dokumenty będące dosłownym powtórzeniem oryginału i mające jego moc prawną. Sporządzenie wypisu jest odrębną czynnością notarialną, za którą pobierane jest dodatkowe wynagrodzenie. Wypisy aktu notarialnego, których koszt ponosi strona, w przypadkach prawem przewidzianych, notariusz przesyła sądom i innym organom państwowym.

Usługi notarialne są opodatkowane podatnikiem od towarów i usług (VAT) wynoszącym obecnie 23%, w związku z czym do pobieranej taksy notarialnej doliczany jest podatek VAT.

Podatki

Notariusz jest płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego oraz płatnikiem podatku od spadków i darowizn od darowizny dokonywanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie. Płatnik ma obowiązek obliczyć podatek należny od podatnika, pobrać ten podatek i wpłacić go na rachunek właściwego organu podatkowego w ustawowym terminie.

Opłata Sądowa

Notariusz pobiera opłatę sądową od wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej. Notariusz obowiązany jest obliczyć wysokość tej opłaty, pobrać ją oraz przekazać w ustawowym terminie na rachunek bankowy właściwego dla danej nieruchomości sądu prowadzącego księgi wieczyste. 

Zwolnienie od ponoszenia kosztów notarialnych

Jeżeli strona czynności notarialnej nie jest w stanie bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny ponieść żądanego przez notariusza wynagrodzenia, może wystąpić na podstawie art. 6 ustawy Prawo o notariacie z wnioskiem do sądu rejonowego właściwego ze względu na jej miejsce zamieszkania o zwolnienie w całości lub w części od ponoszenia tego wynagrodzenia. Zwolnienie to stosuje się również do osoby prawnej, która wykaże, że nie ma dostatecznych środków na ponoszenie wynagrodzenia żądanego przez notariusza. Sąd po ustaleniu, że zachodzi potrzeba dokonania czynności notarialnej, uwzględnia wniosek i wyznacza notariusza do dokonania żądanej przez stronę czynności notarialnej, a za stronę zwolnioną od ponoszenia taksy notarialnej, opłatę tę ponosi Skarb Państwa.